تأثیر اندازه ذرات، روش و مدت زمان اسانس‌گیری بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه Pimpinella affinis Ledeb.

ترکیب‌های لیمونن، ترانس-آلفا-برگاموتن، گایجرن، المیسین و جرماکرن B کاربردهای فراوانی در فرمولاسیون فرآورده‌های دارویی، آرایشی و بهداشتی و عطرسازی دارند که در اسانس گیاه Pimpinella affinis Ledeb. (گونه بومی ایران و ترکیه) یافت می‌‌شوند. در این تحقیق، اندام‌های هوایی گیاه در مرحله گلدهی و بذردهی از ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج جمع‌آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای آزمایشگاه، با سه روش: تقطیر با آب و بخار، تقطیر با آب و تقطیر با بخار مستقیم، مطابق آزمون‌های طراحی شده توسط روش آماری تاگوچی با سه عامل روش، زمان و اندازه ذره‌ای در سه سطح اسانس‌گیری گردید تا تأثیر کمّی و کیفی عامل‌ها بر روی اسانس مشخص شود. سپس بازده استخراج اسانس برای هر کدام محاسبه شد و ترکیب‌های موجود در اسانس‌ها توسط کروماتوگرافی گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی و درصد ترکیب‌های تشکیل‌دهنده آنها تعیین شد. بررسی میانگین داده‌ها (بازده اسانس‌ها) نشان داد که اندازه مش 20 در روشهای تقطیر با بخار و تقطیر با آب مقادیر بیشتری از ترکیب‌های لیمونن، ترانس-آلفا-برگاموتن و گایجرن حاصل می‌شود. برای المیسین و جرماکرن B اندازه مش40، روش تقطیر با بخار و زمان 5/2 ساعت بهترین نتیجه را می‌دهد. بیشترین بازده اسانس در روش تقطیر با آب و بخار با اندازه مش 20 و کمترین نیز در همین روش با مش 14 می‌باشد. بنابراین، با انتخاب شرایط اسانس‌گیری می‌توان به درصد دلخواه از میزان اسانس و ترکیب مورد نظر دست یافت.